Door: Esther Hulst

Komend schooljaar komen we niet met twee, maar met maar liefst drie nieuwe voorstellingen. Help, ik ben de baas voor de Kinderboekenweek, en twee voorstellingen over AI en nepnieuws: één voor het voortgezet onderwijs en één voor het primair onderwijs. Het heeft best een tijd geduurd voordat we eruit waren welke thema’s we wilden behandelen in een nieuwe voorstelling. Waarom? Omdat we een aanvulling wilden op ons huidige aanbod. En omdat er een menselijke kant, een verhaal, een voorstelling in moet zitten. Na een tijdje broeden en dingen uitproberen kwamen we tot AI en nepnieuws. Vooral omdat het zo nieuw is dat er nog weinig kennis over beschikbaar is, dat iedereen er tegenaan loopt, zowel de positieve als de negatieve kanten, en omdat we er meteen theater in zagen.

Scènes die we ter plekke door ChatGPT laten schrijven en gaan spelen. Een scène waarin we delen van het publiek extra info geven waardoor ze bevooroordeeld zijn. En net als AI “Bias” hebben. Een verhaal dat helemaal uit de hand loopt door nepnieuws en AI. Wij, David en Esther en ook de acteurs van Zwerm, zien het helemaal voor ons. Zelfs delen van het lesmateriaal zijn in onze hoofden al af.

Wat echt al bijna af is, is het script. Of nou ja, versie 1. Wat een feest was dit voor mij om te schrijven. Personages te ontdekken en uit te vinden wat ze wel en niet zouden doen, hoe ze praten, wat ieders stopwoordje is. Welk drama bij wie past, wat ieder achtergrondverhaal is en hoe dat naar buiten te laten komen. Op welk hoogtepunt of dieptepunt te stoppen. Kortom, een heel eigen universum verzinnen waarin de ergste dingen gebeuren, die heerlijk zijn om te spelen en waar je een educatieve nabespreking bij kunt geven die ertoe doet. Een educatieve voorstelling met nabespreking in de klas. Niet echt de makkelijkste opdracht voor een schrijver. Maar voor mij een cadeau. Ik ga heel lekker op kaders en beperkingen en vind het geweldig om in mijn hoofd op verschillende niveaus na te moeten denken. Ik moet tijdens het schrijven niet alleen de personages maar ook de dramaturgie in de gaten houden. Ik moet ook bedenken of het in de beperkte ruimte van het klaslokaal gespeeld kan worden, met een klein decor, enkele rekwisieten en het Digibord. Of leerlingen het begrijpen en of het tot de verbeelding spreekt. En continu welk thema past in de nabespreking bij deze scène. Wat vertel ik wel in de scène en wat laat ik voor de nabespreking. Want als ik iets niet wil is het een voorstelling met het spreekwoordelijke vingertje. Waarin de personages zeggen: “Doe dit niet jongens en meisjes!”.

Wij denken en weten uit ervaring dat het beter werkt wanneer de leerlingen een voorstelling zien waarbij het helemaal misgaat met de personages. Waarna de leerlingen in de nabespreking onder leiding van de acteurs/gespreksleiders een mening kunnen vormen over wat er misging bij de personages en wat ze beter hadden kunnen doen. Door te reflecteren op de personages kunnen ze op een veilige manier een mening vormen over hoe ze deze kwestie zelf zouden aanpakken.

En dan is er nog humor. Gelukkig komt nadat mijn eerste versie af is, David erbij om er zijn grappensausje over te gooien. Humor is in de voorstellingen van Zwerm enorm belangrijk. Humor maakt alles lichter en daardoor draaglijk. Als er geen humor in zou zitten, zou het alleen maar zwaar zijn en haken leerlingen af. Door humor betrekken we de leerlingen erbij. Maar grappen schrijven is niet mijn sterkste kant, gelukkig hebben we David.

Deze nieuwe voorstellingen zijn echt een aanvulling op de bestaande voorstellingen. Ik hoor je denken, maar dit lijkt toch heel veel op iSocial? Ja en nee. iSocial gaat over internet en social media en hoe dit kan gaan. AI en nepnieuws zijn onderdeel van deze wereld. Maar de nieuwe voorstellingen belichten een heel ander deel van deze snel veranderende digitale wereld. Namelijk het deel van nepnieuws en alles dat met nep te maken heeft. Zoals in Bullsh*t nepnieuws over de rector van de school. Iemand die wordt opgelicht door identiteitsfraude. We volgen een influencer die alles faked, van reizen naar Dubai tot slapen in hotels. En een meisje, Mira, waarvan de ouders slachtoffer zijn van de toeslagenaffaire. Dit werd voor een groot deel veroorzaakt door algoritmes, AI, bias en het geloof dat de computer onbevooroordeeld is en altijd gelijk heeft. Waarvan de praktijk uitwijst dat dit helemaal niet klopt. Ik denk dat het een mooie aanvulling is op ons bestaande aanbod.

Hieronder wat opties hoe je optimaal gebruik kunt maken van ons gehele aanbod. Stel je boekt als middelbare school bij ons elk jaar iSocial voor de eerste klas dan zou je in de tweede Close of InControl kunnen boeken. En Bullsh*t zou goed passen in de derde klas, zodat het thema internet nog een keer op een geheel andere manier aan bod komt. Waarom Close of InControl, beide met heftige thema’s, in de tweede klas? Omdat van oudsher bekend is dat de tweede klas openstaat voor alles maar het gevaar nog niet helemaal opzoekt. Precies de kans om het over deze heftige thema’s te hebben en ze voor te bereiden.

Nog een andere optie zou zijn: Voor de eerste klas VerPest, deze wordt geüpdatet zodat de voorstelling nog beter past bij de huidige tijdsgeest en de (leeftijd van de) leerlingen. Tweede klas iSocial omdat ze volop bezig zijn met social media en internet. Derde klas Close of InControl omdat ze helemaal in de experimenteerfase zitten en vierde klas Bullsh*t om de mooie en duistere kanten van AI en de gevaren van nepnieuws te laten ervaren.

Voor primair onderwijs zou je iSocial bijvoorbeeld voor groep 5 kunnen boeken, PestKoppen voor groep 6, Blozen voor beginners in groep 7 en Ai, ai, ai dan voor groep 8. Zoals je ziet zijn er meerdere opties mogelijk. Deze bespreken we graag met je.

Wil jij dit nou ook voor jouw leerlingen? Dat kan en nu met vroegboekkorting! Klik op de link voor meer info. Neem contact met ons op of maak een belafspraak op een moment dat ons beiden uitkomt. We denken graag mee.