Overtuigingen - deel 1  |  17-6-2018

Overtuigingen - deel I

Je ziet ze wel eens lopen: van die mensen. Mensen die in zichzelf pratend, met iets te vlotte tred een drukke straat oversteken. Of mensen die als ze iets niet kunnen vinden in de supermarkt een half uur wachten om een medewerker aan te spreken. Mensen die boos worden op een serveerster om een pizza waar kaas op zit, terwijl ze eigenlijk eentje zonder kaas wilden. Curieuze, intrigerende mensen. Mensen waarvan het gedrag anders is, en die juist hierom opvallen.

Ik kan deze mensen uren observeren. En wel om deze reden: Een mens bestaat uit een binnenkant en een buitenkant. En die binnenkant is wat de buitenkant zo interessant maakt. Goed beschouwt bestaat een mens uit verschillende lagen, die als schillen om ons heen zitten. Die buitenste laag, de vijfde schil, is die van het gedrag. Dit is de enige laag die waarneembaar is, de enige laag die we kunnen zien. Gedrag is daarmee een reflectie van de andere vier lagen. En als logisch gevolg zijn de andere vier lagen dus alleen af te leiden uit gedrag. Gedrag is ook de laag die het makkelijkst aan te passen is. Hoe vaak doen we niet iets anders dan we eigenlijk voelen of denken. Denk aan de glimlach die je de stewardess schenkt terwijl je eigenlijk heel boos bent omdat ze met de etenstrolly keihard tegen je knie is gebotst.

Samengesteld gedrag, zoals lopen, fietsen of lesgeven noemen we vaardigheden. Dit is de vierde schil. Vaardigheden zijn te verkrijgen door oefening, of training. En daarmee ook redelijk makkelijk aan te passen of bij te leren. Voor de duidelijkheid: vaardigheden zijn alleen af te leiden uit gedrag. Iemand geeft bijvoorbeeld tijdens het rijden een ruk aan het stuur van zijn auto en beland in de sloot. Wij interpreteren deze gedraging als niet kunnen rijden.

Een schil verder naar binnen bevat de laag van de overtuigingen. Je raad het al: hoe dieper we naar binnen gaan, hoe lastiger aan te passen. De laag van overtuigingen is eigenlijk de laatste laag die nog door eigen inzet te veranderen is. Je overtuigingen zijn je normen en waarden, je mindset. De lens waardoor jij de wereld ziet. Juist deze laag is in een proces van persoonlijke of professionele ontwikkeling de meest interessante om te onderzoeken. Het is belangrijk om te weten dat het vaak juist onze overtuigingen zijn die ons in een dergelijk proces nogal eens in de weg willen staan. Overtuigingen zijn aan te passen door het opdoen van nieuwe inzichten, of door een nieuwe mate van bewustwording te creëren.

Een laag dieper, in de tweede schil, bevind zich de persoonlijkheid. Je persoonlijke voorkeuren, gedachten en emoties worden bepaald in deze laag. Alleen door een trauma zal je persoonlijkheid zich anders vormen, maar over het algemeen blijft deze hetzelfde. Dit is ook fijn: je kunt dus onderzoeken welke kenmerken jouw persoonlijkheid heeft en ze inzetten als kwaliteiten die jou onderscheiden van andere mensen.

De diepste laag is de ziel. Alles dat je doet zonder erover na te denken, je spirituele zijn. Op dit niveau ben jij als mens onaantastbaar. Iets kan je wel tot in je ziel raken, maar zal daar nooit iets veranderen.

Je kunt je voorstellen dat je met deze kennis over gedrag, vaardigheden, overtuigingen, persoonlijkheid en ziel een potentieel nieuwe zienswijze kunt ontwikkelen waarmee je je medemens op een hele nieuwe manier kunt beschouwen. Over deze zienswijze wil ik je graag in deel II van deze blog iets vertellen.

To be continued.