Macht

Door: Anouk Briefjes

Wat vond ik het leuk op de theaterschool om te werken aan status en machtsverschillen. Twee aspecten leerde ik daarbij. Ten eerste: als je de hoogste status hebt geniet dan van je macht, dat maakt je nog enger. Ten tweede: als je de lage status hebt, geef de hoge status dan macht. Daar zit dus eigenlijk ook macht. Hoe meer je iemand op een voetstuk plaatst, hoe meer macht je diegene geeft.

Alleen hoe zit het dan in het echte leven, los van een toneelstuk? Na alle bekentenissen van vrouwen in de afgelopen week moest ik denken aan macht. Vreselijk om te lezen hoe jonge actrices zich gedwongen voelden om verder te gaan in vrijscènes dan ze zelf wilden. En met pijn in mijn hart las ik over jonge studentes die lastig werden gevallen en seksueel geïntimideerd werden door docenten. Docenten die de macht hadden om ze te beoordelen, die hun carrière kon maken of breken.

Nog erger vond ik sommige reacties erop. “Waarom kom je er nu mee?” en “waarom heb je geen aangifte gedaan?”. Maar kun je dat altijd op dat moment? Wat als je niet wordt geloofd? Of dat er zoveel macht in het spel is dat anderen je ook de mond snoeren? Of dat je bij jezelf denkt, “stel ik me aan?”. Dat je zo bang bent dat je het niet durft te zeggen. Of omdat je schaamte voelt, dat je denkt dat je het zelf hebt veroorzaakt.

Ik denk dat ik een jaar of veertien was. Ik fietste met mijn beste vriendinnetje naar huis. Een lange route door de polder. Drie mannen haalden ons in en wachtten ons vervolgens weer op, zodat wij ze inhaalden. Intimiderend en vervelend. Op een gegeven moment begonnen ze ons uit te schelden. Toen trok ik meteen mijn mond open. Ik zei dat hij zijn bek moest houden en dát was de trigger om achter ons aan te gaan. Ik weet inmiddels dat dit mijn eerste reactie is bij een bedreigende situatie. Ik vecht, dat is mijn eerste impuls. Niet altijd de meest handige, soms kun je beter vluchten of niks doen.

Snel fietsten wij door, maar ik kreeg een klap op mijn achterhoofd van één van de mannen. Doordat ik in een vlot tempo fietste viel de klap mee, de klap was anders geweest als ik stil had gestaan. “Snel ga de weg op”, zei ik tegen mijn vriendin. Bij de eerste de beste boerderij die we tegen kwamen, gingen we gauw het terrein op en belden aan. Gelukkig was de vrouw des huizes thuis. Ze zei nog “normaliter ben ik ’s middags niet thuis”. Ik belde naar huis, ondertussen waren die drie mannen ons buiten aan het opwachten. Doodeng.

Toen mijn moeder aankwam waren ze alweer weg. Woest was mijn moeder en nam ons meteen mee naar het politiebureau om aangifte te doen. We werden ontzettend goed begeleid en geholpen door de politieagente. Tijdens de aangifte realiseerde ik me wat er allemaal had kunnen gebeuren en dat we geluk hadden gehad. De mannen zijn later opgepakt.

Dit is één van de vele gebeurtenissen die ik heb meegemaakt, alleen was dit de enige keer dat ik aangifte heb gedaan. Ik ken geen één vrouw die het niet heeft meegemaakt. En overigens ook genoeg mannen! Het erge is dat ik er zelf vaak vanuit ga dat het kan gebeuren en dat het bijna normaal is geworden, maar dat is het niet. Nooit.