Emoties zijn best handig

Anouk Briefjes

Regelmatig werk ik als trainer en als trainingsacteur. Wat mij opvalt is hoe moeilijk mensen het vinden om hun gevoel of emotie te benoemen. In een feedback gesprek is het goed om je gevoel te benoemen, zodat de ander zonder gedoe begrijpt wat bijvoorbeeld bepaald gedrag met jou doet.

En hoe simpel dit misschien lijkt op het moment dat je dit daadwerkelijk moet zeggen, praten we er met zijn allen liever omheen. We negeren ons eigen gevoel en die van een ander, waardoor bijvoorbeeld boosheid alleen maar erger wordt.

Ik vraag me af hoe dat komt? Is het opvoeding? Omgeving? Cultuur? Misschien wel een beetje van alles. Oer technisch gezien waren en zijn emoties heel handig. Je kunt spreken van vier basis emoties. Bang, boos, blij en verdrietig. Pin me hier niet op vast, want er zijn genoeg studies en onderzoeken die zeggen dat er meer zijn, alleen vind ik het nu handig om bij deze vier te blijven.

Voordat we met elkaar gingen praten communiceerden wij waarschijnlijk met een soort zang. Vandaar dat we ontzettend geraakt kunnen worden door muziek en zang, dit gaat al heel lang terug en creëert een andere diepere vorm van communicatie. En daarvoor, dus voor zang en gewoon praten, waren het vooral de vier oer-emoties die je hielpen binnen je communicatie. Dit zag je bij de ander en voelde je bij jezelf.

Zo is de functie van de emotie ‘bang zijn’ de motivatie om je in beweging te brengen naar veiligheid. Als je angst toelaat denk je beter na, heb je een scherpere waarneming. Als je angst niet toelaat, wordt de angst alleen maar groter en krijg je angst voor de angst. Dat kan er voor zorgen dat de angst macht over je krijgt, omdat je het uitsluit.

Boosheid heeft als functie om je grenzen te bewaken. Het treedt op als een grens wordt overtreden. Mag je niet boos zijn van jezelf of door een ander dan leidt dat vaak tot agressie en wordt het nog erger. Verdriet zorgt ervoor dat je verlies kan gaan verwerken en het aangeven dat je behoefte hebt aan steun. En blij zijn maakt het mogelijk dat je jezelf weer oplaadt. Je krijgt meer energie en zorgt voor een genezende werking.

Ik weet van mezelf dat ik het liefste niet huil als ik verdrietig ben als er anderen bij zijn. Alleen huilen is trouwens geen probleem of als het gebeurt tijdens het acteren. Is dat dan cultureel bepaald dat het voor mijn gevoel op dat moment zwak voelt, dat ik me daarvoor schaam, dat ik geen steun wil van een ander? En hoe harder ik het tegen hou, des te erger het wordt.

Kijk maar eens naar een film of theaterstuk waarbij iemand vecht tegen zijn tranen, geheid dat het publiek dan huilt. Terwijl als de acteur huilt, gebeurt dat niet, omdat er een ontlading is. En hoe vaak zeggen we tegen een ander, niet huilen, niet boos zijn, niet bang zijn. Terwijl zouden we emoties niet gewoon moeten omarmen, toelaten, accepteren en doorgaan. Dus voortaan lekker huilen bij anderen, zeggen dat goed is en een knuffel in ontvangst nemen.