Archetype  |  9-7-2017

Archetype

Door: Anouk Briefjes

Meestal vind ik het vervelend en ik denk velen met mij om in een hokje gestopt te worden. Primair gezien doet iedereen dat. Inschatten wat voor type ben jij, ben je veilig en hoe moet ik met jou omgaan. Met acteren en zeker met audities is het juist belangrijk om te weten in welk hokje je zit. Oftewel welk archetype ben jij.

Archetypen zijn al ontstaan bij de Grieken en kent vele varianten. Niet alleen bij drama wordt dit gebruikt, maar ook binnen de filosofie en psychologie wordt hier gebruik van gemaakt.

Nou welk archetype ben ik dan? Ik word gezien als typisch Hollands. Blond, lang (1 meter 80), tot mijn dertigste vooral de ‘girl next door’ en daarna kon ik ook door voor moeder.

Dus op het moment dat een castingbureau een type zoekt á la Linda de Mol of Chantal Janzen, nou dan kan ik opdraven. En niet alleen ik maar ook nog dertig anderen, want ja in Nederland heb je veel van deze types. Vervelend? Nee, ik ben Linda en Chantal dankbaar, door hun succes creëren ze voor mij meer werk. Lastig om altijd voor hetzelfde type te worden gecast? Ook niet, ik maak ook vaak mijn eigen werk en kan dan veel meer kiezen wat voor soort rol ik speel. En ik speel gelukkig veel theater. In het theater is het sowieso makkelijker om diverse rollen te spelen, want dan zit er net iets meer vrijheid in dan bij film, omdat daar veel meer realisme wordt verwacht.

Snap wel dat acteurs soms rollen weigeren, omdat het nummer zoveel is dat ze in deze rol worden gevraagd. En toch zou het leuk zijn als er wat meer wordt gecast vanuit een totaal ander type. Dus juist niet vanuit een clichébeeld denken. Maar meer out of de box en daardoor misschien dichter bij de realiteit.

Veel producenten, regisseurs doen dit nog niet of durven dit niet. Hoe vaak zien we niet een ober gespeeld door een man van pak hem beet 45, een kok, ook altijd een man en het liefst een beetje gezet. Een juf, jong als ze lief is, streng dan is ze meteen ouder. Een rechter is ook altijd een blanke man. Een terrorist zeker weten een man uit het Oosten. De meeste rollen worden ingevuld door blanke mannen. Misschien omdat er meer schrijvers en regisseurs mannen zijn.

Dus als typische blonde Hollandse vrouw heb ik het extra moeilijk. Minder rollen, meer concurrentie. Niet voor niks is ooit de Bechdeltest ontstaan. Een film slaagt hiervoor wanneer er minstens twee vrouwelijke personages in voorkomen met een naam, die met elkaar spreken over een ander onderwerp dan het ontwerp mannen. En heel veel films slagen niet voor deze test.

Lijstje van mijn clichérollen: vriendin/vrouw van.., moeder, juf, stewardess, serveerster, zuster, kaasmeisje, presentatrice, rollen met het personagenaam Linda, caissière, zakenvrouw.

Lijstje bijzondere rollen: FIOD agente, vrouwelijke versie van James Bond, God, slachtoffer, magische koningin, dominatrix, deurwaarder, lesbienne, boer.

Maar toch met liefde speel ik die typische Hollandse vrouw. En cast ik voor mijn eigen producties wel anders.

Anouk acteert, regisseert en geeft les, onder andere als theaterdocent bij TheaterChallenge. In haar blog schrijft ze over wat haar inspireert en aan het denken zet. Over haar belevenissen binnen én buiten het theatervak en hoe zij daar mee om gaat.