Waarom kies je voor educatief theater?  |  14-6-2023

Door: Esther Hulst

Waarom ik eigenlijk ooit gekozen heb voor educatief theater? Als klein meisje droomde ik ervan een groot actrice te worden en voorstellingen te spelen voor uitverkochte schouwburgen. Tijdens mijn theater(maak)opleiding kwam ik erachter dat deze droom eigenlijk helemaal niet bij mij paste. Ik wilde helemaal niet spelen in een voorstelling van een regisseur, die vertelde hoe ik dat moest doen. Ik wilde ook helemaal niet voor zo’n anoniem groot publiek spelen. Tijdens mijn opleiding kwam ik erachter dat ik liever iets maak voor een specifieke doelgroep: Molukse mensen en hun niet-Molukse vrienden en familie (mijn afstudeer voorstelling), mensen met autisme en affiniteit met autisme (mijn derdejaars solo), dan dat ik alleen mijn eigen artistieke ei leg. Via een stage kwam ik in aanraking met educatief theater en ik was meteen verkocht. Ik maak graag voorstellingen binnen het kader van de klas en de belevingswereld van de leerling. Ik maak ook graag iets om van te leren, iets waar de wereld, de leerling iets aan heeft. Dit zijn mijn persoonlijke redenen, maar wat zijn kunnen nou redenen voor een school en de leerlingen zijn om te kiezen voor educatief theater?

Er zijn wel 100 redenen waarom educatief theater een goede aanvulling kan zijn op het reguliere lesprogramma. In deze blog behandel ik er 5 of eigenlijk 6, maar de laatste is vooral een bonus.

Reden 1: De betrokkenheid wordt vergroot, de betrokkenheid van leerlingen bij elkaar en bij het onderwerp. Bijvoorbeeld: Close, deze voorstelling behandelt verschillende onderwerpen rondom seksualiteit en seksuele vorming. Wanneer de biologiedocent op school dit thema behandelt is er altijd een zekere afstand tussen leerling en docent. Een, denk ik, gezonde afstand, maar deze zorgt er ook voor de dat leerlingen misschien niet zo betrokken zijn of in ieder geval gêne voelen om echt alles te bespreken. En wanneer de leerlingen gêne voelen, voelt de docent dat zeker. Want wat moet je antwoorden op al die persoonlijke vragen? Bij de voorstelling zien we dat leerlingen heel betrokken zijn bij de verschillende personages en wat zij meemaken. Dat is ook niet zo gek. Ze hebben net 45 min. met de personages meegeleefd en hebben daardoor behoefte om met en over deze personages na te praten. Precies het resultaat dat wij beogen met Close.

Reden 2: De voorstellingen bieden leerlingen de mogelijkheid om op een veilige manier te leren door ervaring. Ze kunnen de emoties voelen, situaties visualiseren en complexe concepten op een levendige en tastbare manier begrijpen zonder dat ze het zelf hoeven te doen. Verslaving is zo’n onderwerp. Hoe heb je het daar nou over met leerlingen? Een leerling uitleggen hoe verslaving werkt kan prima. Maar wat blijft er écht hangen? Wat voor impact maakt het? Bij de voorstelling InControl zien wij dat de impact van educatief theater enorm kan zijn. Via de personages en de voorstelling maken ze het mee en hoeft er veel minder uitgelegd te worden, omdat ze het hebben beleefd tijdens het kijken naar de voorstelling. Tijdens de nabespreking reflecteren de acteurs samen met de leerlingen op wat de personages en dus de leerlingen allemaal hebben meegemaakt.

Reden 3: Versterking van empathie. De leerlingen leven met de personages mee. Tijdens de nabespreking doen de acteurs een beroep op dit inlevingsvermogen. Ze vragen bijvoorbeeld: Wat had dit personage anders kunnen doen? Wie had kunnen helpen? Stel je voor, je bent de beste vriend van dit personage, wat had je kunnen doen? Door deze vragen te stellen gaan leerlingen nadenken over verschillende perspectieven en zich inleven in de personages. We doen dus een beroep op hun empatisch vermogen. Dit kan helpen bij het ontwikkelen van begrip en respect voor anderen.

Reden 4: Al onze voorstellingen en vooral de nabesprekingen vragen interactie en participatie van de leerlingen. Zo hebben we een meespeel-scene, waarin een leerling de beste vriend van één van de personages speelt en hem door goede tips te geven echt helpt. De leerlingen worden gestimuleerd en geprikkeld om hun eigen mening te vormen en verwoorden en ze mogen alles aan de acteurs vragen. Regelmatig ontstaan hierdoor levendige discussies. Maar áltijd binnen de grenzen van de veiligheid. Dit zorgt voor betrokkenheid en kritisch denken van de leerlingen.

Reden 5: Bij elk van onze voorstellingen hoort een nabespreking. Deze nabespreking wordt geleid door de acteurs. Zij worden getraind in het gespreksleiderschap. Doordat leerlingen de voorstelling samen beleven en nabespreken kunnen ze hun sociale vaardigheden verder ontwikkelen. Ze luisteren naar anderen, communiceren respectvol en moeten samenwerken. Dit doen ze in de les natuurlijk ook en bij ons trainen ze deze skills nog een keer.

De 6e reden, de bonusreden: Creatieve expressie. Deze noem ik bonus omdat het een mooi meegenomen bij-effect is van onze voorstellingen. Een enorm waardevol bij-effect, dat is zeker! De voorstellingen inspireren leerlingen om hun eigen creativiteit te uiten. In het primair onderwijs merken we dit door de tekeningen die we krijgen, de dansjes die er worden gedaan tijdens de voorstelling. In het VO merken we dit door de vragen die er na afloop gesteld worden. Welke weg ze moeten afleggen om ook acteur te worden? Of op welke manier ze bij ons audities kunnen komen doen. Super schattig en fijn dat leerlingen zien dat theater en acteren niet alleen in GTST of films kan maar ook op scholen. Dit is volgens mij een mooie bonusreden!

Kortom, een hele rij waardevolle redenen om onze voorstellingen te boeken. Het kan een unieke en impactvolle manier zijn om leren te stimuleren, sociale vaardigheden te ontwikkelen en de wereld van leerlingen te verruimen.

Tot in het klaslokaal?

Meer weten over de voorstellingen? Check de link of neem contact met ons op.

Esther is eigenaar van Op de eerste rij. Ze maakt, schrijft en speelt voorstellingen met Theatergroep Zwerm en is daarbij werkzaam als theaterdocent. Hier schrijft ze over het maken van nieuwe voorstellingen, het lesgeven en haar leven als werkende moeder.