Door: Esther Hulst

Wanneer wij langere tijd op een school aanwezig zijn, verandert er altijd meer dan alleen het cultuuronderwijs. Natuurlijk groeien de leerlingen in hun dans-, video-editing-, impro- of acteerskills, maar misschien nog wel belangrijker zijn de andere vaardigheden die ze ontwikkelen via cultuureducatie.

Creatieve zelfexpressie en emotionele ontwikkeling
Leerlingen leren zich creatief te uiten door middel van onze lessen. In mijn acteerlessen mogen leerlingen bijna altijd de een scène maken. Het maken van zo’n scène dwingt de leerling om na te denken over verschillende aspecten. Welke personages zijn er? Welke emoties hebben die personages? Welke personages vind ik leuk om te spelen? Welke emoties kan of wil ik spelen? Door hier over na te denken, leren ze hun emoties, ideeën en persoonlijkheid door middel van acteren te uiten en vorm te geven.

Door zich in te leven in verschillende personages, situaties en emoties, worden leerlingen zich bewust van deze gevoelens en verschillende perspectieven. Het spelen van diverse emoties in verschillende situaties en personages zorgt dat leerlingen deze emoties sneller leren herkennen, ook in het echte leven. Daarnaast leren ze dat mensen emoties en situaties op verschillende manieren kunnen ervaren. Dit draagt bij aan het vergroten van hun emotionele intelligentie, empathie en begrip voor anderen.

Zelfvertrouwen en presentatievaardigheden
Doordat leerlingen elke week een scène maken en presenteren, leren ze zichzelf te presenteren, hun stem te laten horen en zich comfortabel te voelen voor een publiek. Natuurlijk zijn er kinderen die dit van nature al meer hebben. Deze leerlingen staan bij les 1 al te springen om iets te mogen maken én presenteren. Maar ook de verlegen leerlingen die aanvankelijk liever niet meedoen, leren enorm veel. Waar de verlegen leerling in de eerste les nauwelijks durft te bewegen, doen ze in de laatste les vol enthousiasme mee. Het is prachtig om te zien hoe hun zelfvertrouwen groeit.

Samenwerking en effectieve communicatie
Theater maak je eigenlijk nooit alleen. Leerlingen moeten dus samenwerken in de les. Bijna altijd mogen leerlingen zelf groepjes maken, maar voordat ze aan het werk gaan, vertel ik over leiders en volgers uit. Ik benadruk dat beide rollen nodig zijn om iets te bereiken in een groepje. Een groepje met alleen leiders komt niet tot uitvoering omdat iedereen zijn of haar eigen idee het beste vindt. Een groepje met alleen volgers komt ook tot niets omdat niemand het voortouw neemt. Eigenlijk begrijpen de leerlingen dit meteen. De vaste leerkracht en ik keuren de groepjes voordat ze aan het werk gaan. Deze manier van groepjes maken en het vele samenwerken leert leerlingen effectief te communiceren, te luisteren, anderen ruimte te geven en te vertrouwen op de anderen. Dit zijn waardevolle vaardigheden die ze in de theaterles en vooral daarbuiten goed kunnen gebruiken.

Feedback en reflectie
Na het spelen van de scènes volgt een rondje tops en tips, waarbij leerlingen feedback kunnen geven. Dit idee is gebaseerd op het leren van elkaar. Niet alleen de leerlingen die hebben gepresenteerd leren van de feedback, maar ook de leerlingen die hebben gekeken. Ze leren kritisch kijken, analyseren en opbouwende en specifieke feedback geven. Specifieke feedback is belangrijk omdat een opmerking als “alles was goed” eigenlijk niet echt helpt. Het is heel aardig maar je hebt er weinig aan. Het is voor de makers veel belangrijker om te weten wàt er precies goed, helder of grappig was, zodat ze dit kunnen meenemen wanneer ze een volgende keer iets anders maken. Op deze manier gaat de feedback over de scène en wordt het bijna nooit persoonlijk. Dit maakt het voor makende en presenterende leerlingen zo leerzaam. Ze leren omgaan met kritiek en begrijpen het verschil tussen persoonlijke kritiek en kritiek op het werk dat ze hebben gemaakt.

Analytische vaardigheden en probleemoplossend vermogen
Na de ‘tips en tops’ krijgen de groepjes meestal 5-10 minuten om hun scènes aan te passen, te verbeteren. Dit stimuleert hen om de ontvangen feedback te verwerken en oplossingen te bedenken. Zo ontwikkelen ze analytische en probleemoplossende vaardigheden die ze gedurende hun hele leven kunnen toepassen, zowel in artistieke als niet-artistieke contexten.

Als theaterdocent vind ik het belangrijk om ook deze ontwikkeling mee te nemen in mijn lessen. De lesplannen zijn dus niet alleen gericht op artistieke doelen, maar ook op secundaire doelen, zoals weerbaarheid, sociale cohesie, veerkracht, veiligheid, emotionele ontwikkeling, samenwerking en reflectie. In overleg is bijna alles mogelijk.